Το Σπήλαιο της Αντιπάρου είναι ένα από τα ομορφότερα και τα πιο σημαντικά του κόσμου. Και αυτό γιατί, εκτός από μαγευτικό φυσικό αξιοθέατο, συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία του τόπου και προκαλεί μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, λόγω των ευρημάτων της λίθινης εποχής που ανακαλύφθηκαν στο εσωτερικό του. Οι χαραγμένες επιγραφές, επίσης, που το "στολίζουν" είναι ανεξάντλητη πηγή ιστοριών, θρύλων και πληροφοριών για τους διάσημους - και μη - επισκέπτες του, σαν ένα βιβλίο εντυπώσεων, του οποίου η πρώτη σελίδα γράφτηκε εκατοντάδες χρόνια πριν τη γέννηση του Χριστού.
Περιγραφή
Πριν από πολλούς αιώνες, η οροφή του πρόσθιου τμήματος γκρεμίστηκε, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της αψιδωτής εισόδου του σπηλαίου. Στον υπαίθριο και ημιυπαίθριο χώρο που δημιουργήθηκαν από την κατακρήμνιση, χτίστηκαν δύο γραφικά εκκλησάκια, που επικοινωνούν μεταξύ τους και είναι πολύ αγαπητά στους Αντιπαριώτες και τους επισκέπτες. Ο Άη Γιάννης ο Σπηλιώτης και η Ζωοδόχος Πηγή. Αν και το δεύτερο είναι μικρότερο και παλαιότερο, το πρώτο έχει δώσει το όνομά του σε ολόκληρο το Αγιογιαννίτικο βουνό (ή Βουνάλι του Άη Γιάννη) μα και στο ίδιο το σπήλαιο που πολλοί ονοματίζουν "Σπήλαιο του Άη Γιάννη".
Η είσοδος του σπηλαίου ονομάζεται "Προθάλαμος" και αποτελείται από τρία επίπεδα. Το πρώτο και υψηλότερο, η "Καλυμμένη πλατεία", είναι στρωμένο με μπετόν και γύρω γύρω έχουν τοποθετηθεί παγκάκια. Το δεύτερο, ο "Κρυφός θάλαμος", χωρίζεται από το πρώτο με έναν πελώριο σταλαγμίτη, τον αρχαιότερο της Ευρώπης, με το όνομα "Πελώρια Κεντρική Κολώνα" και σταλαγμίτες δεξιά και αριστερά του, που μοιάζουν με αγάλματα. Στην "Κολώνα" έδεναν παλιά τα σχοινιά, για να κατέβουν στο κυρίως σπήλαιο. Το τρίτο επίπεδο του "Προθάλαμου" προεκτείνεται με ένα είδος διαδρόμου, στο τέλος του οποίου κιγκλιδωτή πόρτα οδηγεί στο κατεξοχήν εσωτερικό του σπηλαίου. Σε αυτό το επίπεδο, και σε ύψος τρία μέτρα περίπου από το δάπεδο, υπάρχει μικρό άνοιγμα που φανερώνει έναν θάλαμο με διαστάσεις 20x10 μέτρα, γνωστό ως "Κρύπτη". Αρχαιολογικές έρευνες στο χώρο αυτό κατά το 1974 - 75 αποκάλυψαν όστρακα και ανθρώπινα οστά που σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο της Πάρου. Περνώντας την κιγκλιδωτή πόρτα βρίσκεσαι στην καρδιά του σπηλαίου, το οποίο και χωρίζεται σε τρεις "αίθουσες
Πώς να πάτε
Με το αυτοκίνητο ή ποδήλατο: Από το λιμάνι της Αντιπάρου, αριστερά από εκεί που σας αφήνει το καραβάκι από την Πούντα, ξεκινά ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος που οδηγεί στο σπήλαιο. Το πάρκινγκ του σπηλαίου είναι πολύ μεγάλο και άνετο.
Με το δημοτικό λεωφορείο: Από το λιμάνι της Αντιπάρου, κάτω από την πλατεία της Αγίας Μαρίνας, βρίσκεται η στάση του δημοτικού λεωφορείου. Τακτικά δρομολόγια για το σπήλαιο.
Με τα πόδια: Οι περιπατητικές διαδρομές αποτελούν μαγευτική εμπειρία. Από το Μώλο (Λιμάνι) υπολογίζεται στη 1,5 ώρα περίπου. Από το μικρό οικισμό του Αγίου Γεωργίου η πεζοπορία, μαζί με λίγη άνετη ορειβασία, συνολικής διάρκειας δυόμιση ωρών, θα ενθουσιάσει τους λάτρεις της φυσικής ζωής. Αυτόν τον δρόμο ακολουθούσαν παλαιότερα όσοι ήθελαν να επισκεφθούν το σπήλαιο, όταν ο καιρός δεν επέτρεπε τη δια θαλάσσης μεταφορά.